Na području Srbije, na Dunavu, nalazi se niz rimskih nalazišta koja su činila sistem rimskih graničnih utvrđenja – Limes. Današnja Srbija je u rimsko doba bila podeljena u dve rimske provincije Donju Panoniju i Gornju Meziju.
Prostor između Tise i Dunava predstavljao je barbaricum gde su živela različita plemena. Rimljani su još tokom I veka naše ere na Dunavu izgradili sistem vojnih utvrđenja, postaja i osmatračnica koji su kontrolisali plovidbu i prostor van rimskog carstva u barbaricum-u. Strateški položaj brežuljaka u blizini rečnih ostrva – ada činili su povoljan preduslov za podizanje vojnih logora u kojima su bili smešteni različiti vojni odredi. Danas posedujemo natpise o boravku više manjih pešadijskih i konjaničkih jedinica na Dunavu. Najveće vojne jedinice bile su legije, svaka sa 6.000 vojnika i oficira. Legije IIII Flavija i VII Klaudija boravile su u legijskim logorima u Singidunum-u (Beograd) i Viminacium-u (Stari Kostolac). Rimski vojni logori su pravougaona utvrđenja, smeštena na strateški povoljnim pozicijama, uglavnom na ušćima pritoka u Dunav. Sa visokih kula se pružao pogled na široku teritoriju u okolini. Utvrđenja različitih veličina bila su zaštićena odbrambenim bedemima zidanim od kamenih blokova, kulama i odbrambenim rovovima ispred njih. Unutar bedema su izgrađene ulice koje su vodile prema kapijama postavljenim na sve četiri strane utvrđenja. Najbrojnije građevine su činile barake za smeštaj vojnika. U svakoj baraci je smeštena po jedna četa od 80 vojnika – centurija. U središtu utvrđenja nalazio se štab – sedište vojnih zapovednika i oficira. Pored spavaonica, vojnici su imali građevine koje su im bile potrebne za svakodnevni život. U Singidunum-u je otkrivena žitnica u kojoj su smeštene namirnice i bolnica u kojoj su se lečili bolesni i povređeni legionari. Udobnost života unutar logora oficirima i vojnicima su omogućavala javna kupatila (thermae). Pored naoružanja i vojne opreme, u rimskim utvrđenjima na Dunavu otkriveni su i predmeti iz svakodnevnog vojničkog života, različiti alati i medicinski instrumenti, posuđe, delovi odeće. Pojedini natpisi nam svedoče o imenima oficira i vojnika, a skulpture, ikone i natpisi o božanstvima u koje su verovali.
Prostor između Tise i Dunava predstavljao je barbaricum gde su živela različita plemena. Rimljani su još tokom I veka naše ere na Dunavu izgradili sistem vojnih utvrđenja, postaja i osmatračnica koji su kontrolisali plovidbu i prostor van rimskog carstva u barbaricum-u. Strateški položaj brežuljaka u blizini rečnih ostrva – ada činili su povoljan preduslov za podizanje vojnih logora u kojima su bili smešteni različiti vojni odredi. Danas posedujemo natpise o boravku više manjih pešadijskih i konjaničkih jedinica na Dunavu. Najveće vojne jedinice bile su legije, svaka sa 6.000 vojnika i oficira. Legije IIII Flavija i VII Klaudija boravile su u legijskim logorima u Singidunum-u (Beograd) i Viminacium-u (Stari Kostolac). Rimski vojni logori su pravougaona utvrđenja, smeštena na strateški povoljnim pozicijama, uglavnom na ušćima pritoka u Dunav. Sa visokih kula se pružao pogled na široku teritoriju u okolini. Utvrđenja različitih veličina bila su zaštićena odbrambenim bedemima zidanim od kamenih blokova, kulama i odbrambenim rovovima ispred njih. Unutar bedema su izgrađene ulice koje su vodile prema kapijama postavljenim na sve četiri strane utvrđenja. Najbrojnije građevine su činile barake za smeštaj vojnika. U svakoj baraci je smeštena po jedna četa od 80 vojnika – centurija. U središtu utvrđenja nalazio se štab – sedište vojnih zapovednika i oficira. Pored spavaonica, vojnici su imali građevine koje su im bile potrebne za svakodnevni život. U Singidunum-u je otkrivena žitnica u kojoj su smeštene namirnice i bolnica u kojoj su se lečili bolesni i povređeni legionari. Udobnost života unutar logora oficirima i vojnicima su omogućavala javna kupatila (thermae). Pored naoružanja i vojne opreme, u rimskim utvrđenjima na Dunavu otkriveni su i predmeti iz svakodnevnog vojničkog života, različiti alati i medicinski instrumenti, posuđe, delovi odeće. Pojedini natpisi nam svedoče o imenima oficira i vojnika, a skulpture, ikone i natpisi o božanstvima u koje su verovali.
Izvan utvrđenja razvila su se civilna naselja, koja su tokom II i III veka prerasla u gradove. U njima su živeli isluženi vojnici – veterani i trgovci, zanatlije, radnici. Stanovnici gradova i manjih naselja u blizini vojnih logora, proizvodili su i pribavljali proizvode potrebne vojnicima koji su redovno primali platu. Na izlazu iz naselja su sahranjivani preminuli vojnici i građani. Na Viminacium-u su otkrivena groblja sa preko 14.000 rimskih grobova u kojima je sahranjeno preko 40.000 Rimljana.
U Srbiji je do sada evidentirano oko 70 lokaliteta čiji se ostaci nalaze pod zemljom, potopljeni su tokom izgradnje brane na Đerdapu ili su zarasli u šumu. Pored dva najveća rimska lokaliteta na Dunavu u Srbiji, Beograda (Singidunum) i Kostolca (Viminacium), posetilac danas može da vidi rimske ostatke i na Đerdapu u Karatašu (Diana) i Kostolu (Pontes). Izuzetnu kasnoantičku grobnicu predstavlja grobnica u Brestoviku. Predmeti otkriveni na različitim nalazištima na Dunavu danas se čuvaju u Vojvođanskom muzeju u Novom Sadu, Velikom barutnom magacinu na Beogradskoj tvrđavi, Narodnom, Vojnom i Muzeju grada Beograda u Beogradu, Muzeju u Smederevu, Narodnom muzeju u Požarevcu, Arheološkom muzeju Đerdapa u Kladovu i Muzeju krajine u Negotinu.
Autor teksta je dr Stefan Pop-Lazić, kome se zahvaljujemo na tekstu koji nam je ustupio.
Нема коментара:
Постави коментар